घरको लागी खम्बा बनेर उभिन संगीता देवी मुखिया
भगवानले बाच्नका लागि एउटा बाटो बन्द हुँदा अर्को बाटो खोल्दिनुहुन्छ भने झैं लाग्छ । विदेशमामा काम गर्न जाने सवैको सपना पूरा हुँदैनन् भन्ने संगितालाई सुखमा मात्तिनु र दुःखमा आत्तिनु हुदैन भन्ने लाग्छ । श्रीमान् विदेश गएपछि आफ्ना रहरसँगै आफूले देखेका सपनाहरु पूरा होलान् भने जस्तै लागेको थियो । तर श्रीमान् विदेश पुगेको २ बर्ष पनि नवित्दै कम्पनी बन्द भयो र आशाका ऐनाहरु एकसाथ झर्याम्म फुटे भन्नुहुन्छ संगिता ।
जनकपुरधाम उप–महनगरपालिका वडा नं २५ लोहना बस्ने हरिवन नगरपालिकाकी संगीतादेवी मुखियाले श्रीमानवको बिदेश यात्रा असफल होला भनेर अनुमान समेत लाउनु भएको थिएन । परिवारलाई खुशी र सुखी बनाउने सपना साकार हुन पाएन । छरछिमेकीबाट संगिताको श्रीमान् भोगिन्दरले २ लाख रुपैंयाँ ऋण लिनुभयो । ऋण लिएर कतार जानुभएका श्रीमान्को सूरुसूरुको कमाई राम्रो भयो । अभावले खर्च टार्न हम्मे हम्मे पर्ने संगिताको घर मजैले चल्यो । श्रीमान्ले पैसा पठाएपछि । घरको अभाब टरेपछि २ जना सन्तानकी आमा संगिताले छोराछोरीको रहरहरु पनि पूरा गरिदिनु भयो । उहाँलाई श्रीमान्को कमाई हातले खेलाउन पाउँदा रातपछिको दिन आए झैं लागेको थियो ।
श्रीमान्ले कतारबाट पठाएको पैसा नतऋण तिर्नुभयो नत बचत नैे । बरु हात लागेको पैसाले आफू र छोराछोरीको ईच्छा र चाहानाहरु पूरा गर्न थाल्नुभयो । तर श्रीमान्को कमाई लामो समय नियमित भएन बरु कमाईदिने मान्छे नै घर फर्कनुभयो ।
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाले सुरक्षित आप्रवासन (सामी) कार्यक्रम डिप्रोक्स–नेपालको प्राविधिक सहयोगमा सञ्चालन गरिरहेको थियो । उहाँ बसेकै ठाउँमा नगरपालिकाले वित्तीय साक्षरता कक्षा चलाउने भयो । उहाँलाई पनि कक्षामा बस्न मन लाग्यो । संगिता बभनगम्मा वित्तीय साक्षरता कक्षामा सहभागी हुनुभयो । वित्तीय साक्षरता कक्षामा बस्न थालेपछि संगिता आफै साटिए जस्तै हुनुभयो । आफैं फेरिएपछि उहाँको जीवनको बाटो नै बदलिएको जस्तो भएको छ भन्नुहुन्छ संगिता ।
परिवारको सदस्य विदेश गएपछि मान्छे फेरिन्छन् । विदेशबाट खुरुखुरु पैसा आउने भएपछि अभाव टर्छ । गाउँमा अरुभन्दा सम्पन्न भईयो भने फूर्ति पनि बढ्छ । अझ अरुको देखासिकी गर्न सकिएन भने अरुले पनि हेपेको जस्तो लाग्दा व्यवहार बिग्रिएको रहेछ भन्ने लागेको छ, संगितालाई ।
वित्तीय साक्षरता तथा मनोसामाजिक परामर्श कक्षामा बस्न थालेपछि संगिताले परिवार व्यवस्थापन गर्ने जुक्ति जान्नु भएको छ । त्यतीमात्र नभएर सुरक्षित विप्रेषण, वित्तीय लक्ष्य निर्धारण, बचतको महत्व, विपन्नताबाट सम्पन्नतातिर लाग्ने उपायहरु, लघु उद्यम व्यवसाय र व्यावसायिक योजना जस्ता बिषयमा समेत जान्न पाउनु भयो उहाँले ।
श्रीमान् कतारबाट घर फर्किएपछि बाँच्नका लागि अरु आम्दानीको बाटो थिएन । कमाउने बाटो नै नभएपछि घरपरिवार चलाउन गाह्रो भयो । संगिताले श्रीमान्लाई दुवैजना मिलेर व्यवसाय गरौं भन्ने प्रस्ताव गर्नुभयो । तर श्रीमान् भोगिन्दरले आफूसँग सुको पैसा पनि साथमा नभएको बताउनु भयो । संगिताले श्रीमान् विदेश जाँदा लागेको ऋण् पनि तिर्नुभएको थिएन । ऋण माथी ऋण दिने महाजन थिएनन् । तर संगिताको मन हारेको थिएन । कक्षामा बसेर व्यवसायमा जोखिम हुन्छ भन्ने थाहा पाउनु भएकी संगितालाई व्यवसाय गरेर कमाउने अठोट थियो । संगिताले आफ्नो मनमा उब्जिएको सोच माईतीघरमा गएर आमालाई सुनाउनु भयो । कक्षामा सिकेका कुरा आमालाई पनि भन्नुभयो संगिताले । छोरीको आँट र भत्केको परिवारलाई जोडिदिन आमाले संगितालाई सहयोग गर्ने बचन समेत दिनुभयो । आमाले आफूसँग भएको १० हजार रुपैंया संगिताको हातमा थमाईदिनु भयो । फेरी सही बाटोमा ल्याउने सपना देखेर आफु केही सहयोग गर्ने वाचा गर्नुभयो । आफूलाई संकट पर्दा आमाले खाई नखाई छोराहरुलाई समेत थाहा नदिई लुकाएर राखेको पैसा दिँदा संगिताका आँखा आँसुले टिलपिल भए । उहाँले आमाको असल मनले दिएको पैसाबाट आम्दानी लिएर सकेको चाँडो पैसा फर्काउने बाचा गर्नुभयो ।
मनभरी सोच र थैंलीमा आमाले दिएको पैसा लिएर घर फर्कनुभएकी संगिताले श्रीमान्सँग घर सल्लाह गर्नु भयो । आफ्नो टोलमा खाजा खाने पसल नभएको र आफ्नो हातमा खाजा तयार गर्ने सीप भएको हुँदा दुवैजना मिलेर खाजा खाने पसल खोल्ने निर्णयमा पुग्नु भयो । उहाँहरुले सोचे झैं गाउँमा खाजा बनाएर खाने ठाउँ खोजी व्यवसाय सञ्चालन गर्नुभयो ।
कक्षामा बसेर संगिताले काम तथा जिम्मेवारीको बाँडफाँड र परिवार व्यवस्थापनको बारेमा जान्नु भएको थियो । परिवारमा हामी एक अर्काको जिम्मेवारी बाँडेर काम गर्न थाल्नुभयो । श्रीमान् घर बनाउने मिस्त्रीको काममा जान थाल्नु भयो । छोराछोरीले स्कुल सकेर घरमा रहेको २ वटा बाख्राको लागि घाँस ल्याईदिने काममा सहयोग गर्न थाले र म आफु खाजा पसल चलाउन थाले भन्नु हुन्छ संगिता ।
संगिताका श्रीमान् बेलुका घर फर्कदा आफ्नो खाजा घरमा छिर्नुहुन्छ । पसलमा आएपछि पनि उहाँ संगितालाई सघाउनु हुन्छ । फुर्सद भएको बेला जेठी छोरी पनि पसलमा ग्राहकलाई खाजा दिने काममा सघाउन आउँछिन् भन्नुहुन्छ उहाँ ।
अहिले संगितालाई के खाउँ के लाउँ भन्ने पीर छैन । दैनिक पसलमा खाजा बिक्री गरेर संगिताले ८ सय रुपैंयाँदेखि १ हजार रुपैंयाँ सम्म आम्दानी लिनुहुन्छ । पसलमा खाजा बेचेर कमाएको नाफा जम्मा गरेर आमाबाट लिएको सापटी पनि फिर्ता गरिसक्नु भएको छ संगिताले । अहिले खाजा बेचेर कमाएको पैसाबाट घरमा ४ वटा माउ बाख्रा थप गर्नुभएको छ । कक्षामा बसेपछि व्यापार व्यवसाय मात्र होईन जँहा गएपनि म नडराई ढुक्कसँग आफ्नो कुरा राख्न सक्ने भएकी छु भन्नु हुन्छ संगिता ।